Eerste week in het ziekenhuis van Mopti

We kwamen aan in het ziekenhuis op het moment dat er een ambulance binnen reed met een zwaar bebloede patiënt. Aan de ingang moesten we uitkijken om niet in de bloedvoetstappen te trappen. We kregen al een naar voorgevoel van wat ons te wachten stond!

We kregen uitleg van de adjunct-directeur over de stage, en daarna een rondleiding in het ziekenhuis.

Na de rondleiding starten we per twee op 3 verschillende afdelingen: pediatrie, interne geneeskunde en spoed. We blijven in het totaal twee weken in het ziekenhuis, van 8 tot 16u. Af en toe moeten we ook de nacht doen ( van 8 uur ‘s morgens  tot 8 uur ‘s morgens de dag nadien). Het ziekenhuis telt 84 bedden en moet een regio van 2 miljoen mensen voorzien.

Op de afdeling algemene geneeskunde leek het in het begin alsof er hier maar 3 pathologiën bestaan: malaria, thyfus en HIV. Al vlug bleek echter dat dit niet het geval was; zo zagen we onder andere ook huid- en schimmelinfecties, hartproblemen, parasieten,… Het lijkt alsof bijna de helft van de patiënten HIV/AIDS heeft, maar dit is enkel omdat al de mensen met HIV naar het kabinet kwamen voor controle. De werkelijke incidentie ligt veel lager. (1,7%). De HIV-patiënten worden hier goed opgevolgd en de behandeling is gratis. De overheid maakt dus duidelijk grote inspanningen tegen de uitbreiding van HIV.

Het onderzoekscabinet ziet er maar pover uit. Ontsmetting gebeurt met Javelwater, voor urinetesten moeten de vrouwen in een latex handschoentje plassen en je moet niet lang kijken om een paar kakkerlakken over de grond te zien kruipen.

Spoed wordt volledig gerund door verpleegkundigen; er zijn geen artsen aanwezig. Opvallend zijn de vele auto-ongevallen. Dagelijks komen er wel een aantal patiënten binnen met hoofdletsels omdat ze geen helm dragen. Dit was een tijdje verplicht, maar wegens een aantal stakingen van de vrouwen (‘Hun haartooi zou te erg in de war geraken’) is het dragen van een helm niet meer vereist.

Ook hier gebeurt de ontsmetting van het medisch materiaal niet bepaald efficient. De algemene richtlijn is één bekertje javel gemengd met 6 bekers water, even spoelen en op naar de volgende patient. De tafel wordt gekuist met dezelfde vod als waarmee de grond wordt geboend. Verdoving is alleen weggelegd voor de ‘rijken’. Dit leidt tot een aantal schrijnende taferelen van schreeuwende kinderen en zelfs volwassenen. Een klein jongetje kwam binnen wegens een schedelfractuur en eronder een opstapeling van bloed (hematoom). Zonder enige uitleg en verdoving werd de wonde opengesneden, het bloed eruit geduwd en met een (niet steriele) schaar werden er een aantal kompressen gebruikt om de wonden ‘proper te flossen’. Daarna moest het kindje zelf naar zijn kamer wandelen.

Geld vormt hier de grootste barriere voor een goede behandeling. Een operatie kost hier ongeveer 150euro. Hoewel dit voor ons niet veel lijkt, is dit voor vele Malinezen onbetaalbaar (een leerkracht, betaald door de staat, verdient ongeveer 120euro, een arts 250euro per maand). Een voorbeeld dat velen van ons altijd zal bijblijven, was een leeftijdsgenoot met hersenschade na een motoraccident. Hij moest dringend een operatie krijgen. In heel Mali zijn er echter maar een handvol neurochirurgen, allen zitten ze in Bamako (een 13uur hier vandaan). Zolang de ouders geen geld hadden bijeen gevonden, moest de jongen noodgedwongen op ‘intensive care’ blijven (salle de reanimation). Deze zaal is een eenvoudige kamer voor twee personen. Er is één toestel voor het meten van hart en longfunctie (die bovendien meestal verkeerd wordt ingesteld, waardoor een aantal gegevens al nutteloos zijn). Het infuus, voor het geven van vocht en voeding, wordt vaak ook verkeerd gestoken. Hierdoor komt het vocht meer in de arm terecht dan in de bloedbaan. Wegens het geldgebrek van de ouders is de jongen na 7dagen afzien gestorven…

De dienst pediatrie wordt gerund door een Cubaanse dokter. In het ziekenhuis werken in totaal zo’n Cubaanse dokters. Ze worden verplicht door hun land om hier een aantal jaar te komen werken. Erna mogen ze eventueel terug keren. Wat de tegenprestatie is, weet niemand. Vele baby’s komen op pediatrie terecht omwille van tyfus en malaria. . Een juiste diagnose wordt niet gesteld. (de testen om te achterhalen om welke ziekte het gaat zijn vaak te duur) Er wordt meteen medicatie voorgeschreven. Medicatie voor malaria is immers gratis (gefinancieerd door de staat). Unicef sponsort ORS (rehydratiedrank) tegen diarree. Ondanks de gratis behandeling tegen malaria, komen velen kinderen toch te laat in het ziekenhuis terecht. Eén kindje is zelfs in coma geraakt en nadien gestorven…

Ook ondervoeding is een groot probleem. We hebben al een aantal kinderen zien sterven door een gebrek aan voeding. Eén van de kindjes die op consultative kwam was 1 jaar en 9 maanden en woog slechts 5kg. Hij had tot nu toe alleen nog maar borstvoeding gekregen omdat de moeder waarschijnlijk niet voldoende geld had om eten te betalen.

Er zullen altijd enkele patiënten specifiek in ons geheugen gegrifd blijven. Zo merkten we al snel op dat gewone ‘vlotte’ bevallingen in het ziekenhuis hier nooit zullen voorkomen. Vrouwen komen in de eerste plaats niet op consultatie tijdens de zwangerschap waardoor problemen zoals stuitligging niet ontdekt worden. Eén van de moeders kwam van een ver afgelegen dorpje met enkel het armpje al bengelend tussen haar benen op spoed aan. De baby was jammer genoeg al overleden.

Ten tweede zijn de protocols die gevolgd moeten worden tijdens de bevalling hier erg verouderd. De gynaecoloog trekt m.b.v. een ‘reuzeklem’ achter het hoofdje van de baby met brute kracht de baby naar buiten. Omdat bij één van de bevallingen het aangezicht eerst was ingedaald, dacht de dokter dat hij het gezichtje had verminkt en de baby het niet overleefd zou hebben. Tijdens de keizersnee was iedereen erg verwonderd en gelukkig toen de baby toch bewoog. Het gezichtje, vooral de ogen, waren zoals gevreesd erg verminkt. Naast deze patiënte zagen we (Annelien, Jan en Pieter die de eerste wachtddienst voor hun rekening namen) vooral veel motorongevallen. 2 jonge kindjes waren zelfs al gestorven vooraleer ze in het ziekenhuis aankwamen.

Traditionele geneeskunde is hier een groot probleem. Veel mensen komen aan in het ziekenhuis met zeer ernstige infecties omdat breuken en wonden in het dorp traditioneel worden verzorgd in plaats van meteen naar het ziekenhuis te komen. Vaak zijn deze wonden zo ernstig dat amputatie nodig is. Zo zagen we een jongetje die gevallen was op zijn arm. Hij had een heel open wonde waarbij we het bot en pezen zo zagen liggen. Hij had zo lang gewacht om naar het ziekenhuis te komen dat zijn onderarm al afgestorven was en dus geamputeerd moest worden.

Na al deze verhalen zijn we benieuwd wat we volgende week nog allemaal gaan meemaken in het ziekenhuis van Mopti. Nu zijn we toe aan een rustig weekend met een uitstap naar Djenné en een volledige rustdag.